2016-04-08
Światowy Dzień Zdrowia 2016 - sprawdź czy grozi Ci cukrzyca!
Ogłoszenie Światowego raportu na temat cukrzycy zbiega się z obchodami Światowego Dnia Zdrowia 2016, który w tym roku jest poświęcony walce z cukrzycą. Według prognoz WHO do 2030 r. będzie ona 7. z najczęstszych przyczyn zgonów. Raport przedstawia dane dotyczące obciążenia chorobą i skutków cukrzycy. Wzywa także do wzmocnienia systemów ochrony zdrowia, aby zapewnić nadzór, profilaktykę cukrzycy oraz opiekę nad chorymi.
Cukrzyca to choroba przewlekła, której w dużej mierze można zapobiegać. Rozwija się, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub organizm nie jest w stanie właściwie wykorzystywać wytworzonej insuliny, co prowadzi do podwyższonego stężenia glukozy we krwi (hiperglikemia).
Istnieją trzy typy cukrzycy
Badania nad epidemią cukrzycy wskazują, że wzrost zachorowań tylko w 20% można wytłumaczyć oddziaływaniem niemodyfikowalnych czynników ryzyka, takich jak starzenie się społeczeństwa i dłuższe życie. Przyczyną tego wzrostu jest przede wszystkim znacznie większe rozpowszechnienie modyfikowalnych czynników ryzyka (m.in. nadwagi i otyłości, niezdrowego sposobu żywienia, brak aktywności fizycznej i trudne warunki społeczno-ekonomiczne). Według danych szacunkowych w 2012 r. wysoki wskaźnik masy ciała (BMI) odpowiadał za 17% wszystkich zgonów spowodowanych cukrzycą. W Europejskim Regionie WHO występowanie nadwagi u dorosłych (w wieku 18+) sięga niemal 63% wśród mężczyzn i 55% wśród kobiet. Brak aktywności fizycznej oraz nadwaga i otyłość są najczęstsze w państwach o najwyższym poziomie dochodów.
Wiele czynników ryzyka zdrowotnego związanych ze wzrostem masy ciała, a w konsekwencji – z większym ryzykiem cukrzycy występuje już u dzieci i młodzieży. Badania wykazały, że proste zmiany w stylu życia skutecznie zapobiegają lub opóźniają rozwój cukrzycy typu 2.
Aby zapobiec cukrzycy typu 2 i jej powikłaniom, osoby w każdym wieku powinny:
Zarówno sektor publiczny, jak i prywatny odgrywają ważną rolę w walce z cukrzycą. Opracowują i wdrażają politykę i programy, aby zwiększyć świadomość i wiedzę na temat rozpowszechnienia i skutków tej choroby. Ma to również zachęcić Polaków i stworzyć im warunki do większej aktywności fizycznej oraz zwiększyć dostępność zdrowej żywności.
Jednym z priorytetów jest zainteresowanie Polaków zdrowym stylem życia. Wiąże się to z promocją m.in. zdrowego odżywiania.
Aby skutecznie przeciwdziałać spożywaniu niezdrowej żywności, należy zmniejszyć jej atrakcyjność. Pomogą w tym np. przepisy dotyczące marketingu żywności o dużej zawartości tłuszczu, cukru i soli, podniesienie cen niezdrowych produktów żywnościowych lub wprowadzenie zasad dotyczących ich obrotu, które zmniejszą dostępność tych produktów. To może zniechęcać do ich spożycia i zachęcać do wyboru innych, zdrowszych produktów.
Cukrzycę typu 2 można zdiagnozować na wczesnym etapie rozwoju choroby za pomocą stosunkowo niedrogiego badania krwi. Niemniej Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna szacuje, że w Europie 40% osób wieku 20 – 79 lat (czyli 23,5 mln osób) żyje z niezdiagnozowaną cukrzycą – z powodu braku świadomości lub umiejętności rozpoznania wczesnych objawów choroby, a niekiedy w związku z problemami z dostępem do ochrony zdrowia. Im dłużej chory żyje z niezdiagnozowaną i nieleczoną chorobą, tym prawdopodobnie gorsze będą wyniki podjętego później leczenia.
Leczenie cukrzycy polega na obniżaniu poziomu glukozy we krwi – znanego czynnika ryzyka prowadzącego do uszkodzenia naczyń krwionośnych, przez co rośnie zagrożenie chorobami układu krążenia. Pacjenci z cukrzycą typu 1 muszą przyjmować insulinę. Osoby, u których stwierdzono cukrzycę typu 2, mogą przyjmować leki doustne, ale również w ich przypadku może być konieczne podawanie insuliny.
Cukrzyca to jedna z głównych przyczyn utraty wzroku, niewydolności nerek, amputacji kończyn dolnych, pociąga za sobą także inne długofalowe skutki zdrowotne. Dlatego osoby chore powinny przechodzić regularne badania kontrolne w kierunku retinopatii, wykrycia wczesnych objawów chorób nerek, badania stóp (podologia) oraz kontroli ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Leczenie należy wspierać poprzez wprowadzenie czterech (omówionych wyżej) zmian w stylu życia.
Osobom przyjmującym insulinę zaleca się samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi. Pacjenci wraz z lekarzem powinni opracować plan działania przewidujący odpowiednie dostosowanie dawki insuliny do spożywanej żywności i aktywności fizycznej – zgodnie z wynikami samodzielnie prowadzonej kontroli poziomu glukozy we krwi. Niemniej niepotwierdzone dane wskazują, że zdecydowana większość pacjentów przyjmujących insulinę nie ma możliwości prowadzenia samokontroli, często z powodu kosztów.
źródło: www.euro.who.int/diabetes
Czym jest cukrzyca?
PRZECZYTAJ ULOTKĘ
Cukrzyca to choroba przewlekła, której w dużej mierze można zapobiegać. Rozwija się, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub organizm nie jest w stanie właściwie wykorzystywać wytworzonej insuliny, co prowadzi do podwyższonego stężenia glukozy we krwi (hiperglikemia).
Istnieją trzy typy cukrzycy
- W cukrzycy typu 1 organizm nie wytwarza własnej insuliny. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy cukrzycy typu 1 nie da się zapobiegać. Wśród objawów wyróżnia się: wydalanie nadmiernej ilości moczu (poliuria czyli wielomocz), nadmierne pragnienie (polidypsja), stale utrzymujące się uczucie głodu, utrata masy ciała, zaburzenia widzenia i uczucie zmęczenia. Te objawy mogą się pojawić nagle – wraz z chorobą o ostrym przebiegu.
- Cukrzyca typu 2 rozwija się na skutek nieprawidłowej gospodarki insulinowej organizmu. Stanowi 90% przypadków cukrzycy na świecie i w dużej mierze można jej zapobiegać. Objawy mogą być podobne, jak w przypadku cukrzycy typu 1, ale często o mniejszym nasileniu. W związku z tym choroba może być zdiagnozowana dopiero po upływie kilku lat od jej wystąpienia – gdy dojdzie do powikłań. Do niedawna cukrzycę typu 2 uważano za chorobę osób w średnim i podeszłym wieku, ale jej występowanie gwałtownie rośnie we wszystkich grupach wiekowych i coraz częściej chorują na nią dzieci i młodzież.
- Cukrzyca ciążowa to hiperglikemia, która po raz pierwszy jest rozpoznana w przebiegu ciąży. Objawy cukrzycy ciążowej są podobne, jak w przypadku cukrzycy typu 2. Cukrzycę ciążową najczęściej diagnozuje się podczas badań kontrolnych, które przechodzą kobiety w ciąży, a nie na podstawie zgłaszanych objawów. Najczęściej występuje tylko okresowo, ale u kobiet z cukrzycą ciążową w przyszłości może rozwinąć się cukrzyca typu 2.
Czynniki ryzyka
Badania nad epidemią cukrzycy wskazują, że wzrost zachorowań tylko w 20% można wytłumaczyć oddziaływaniem niemodyfikowalnych czynników ryzyka, takich jak starzenie się społeczeństwa i dłuższe życie. Przyczyną tego wzrostu jest przede wszystkim znacznie większe rozpowszechnienie modyfikowalnych czynników ryzyka (m.in. nadwagi i otyłości, niezdrowego sposobu żywienia, brak aktywności fizycznej i trudne warunki społeczno-ekonomiczne). Według danych szacunkowych w 2012 r. wysoki wskaźnik masy ciała (BMI) odpowiadał za 17% wszystkich zgonów spowodowanych cukrzycą. W Europejskim Regionie WHO występowanie nadwagi u dorosłych (w wieku 18+) sięga niemal 63% wśród mężczyzn i 55% wśród kobiet. Brak aktywności fizycznej oraz nadwaga i otyłość są najczęstsze w państwach o najwyższym poziomie dochodów.
Zapobieganie
Wiele czynników ryzyka zdrowotnego związanych ze wzrostem masy ciała, a w konsekwencji – z większym ryzykiem cukrzycy występuje już u dzieci i młodzieży. Badania wykazały, że proste zmiany w stylu życia skutecznie zapobiegają lub opóźniają rozwój cukrzycy typu 2.
Aby zapobiec cukrzycy typu 2 i jej powikłaniom, osoby w każdym wieku powinny:
- osiągnąć i utrzymywać prawidłową masę ciała;
- podejmować aktywność fizyczną – zalecane jest co najmniej 30 minut regularnej aktywności fizycznej o średniej intensywności przez większość dni tygodnia i większą dawkę aktywności podczas walki z nadwagą;
- zdrowo się odżywiać (3 – 5 porcji owoców i warzyw w ciągu dnia przy zmniejszonym spożyciu cukru i nasyconych kwasów tłuszczowych);
- unikać tytoniu – palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Wskaźniki występowania chorób układu krążenia wśród osób dorosłych chorujących na cukrzycę są dwu- lub trzykrotnie wyższe niż wśród osób niedotkniętych tą chorobą.
Zarówno sektor publiczny, jak i prywatny odgrywają ważną rolę w walce z cukrzycą. Opracowują i wdrażają politykę i programy, aby zwiększyć świadomość i wiedzę na temat rozpowszechnienia i skutków tej choroby. Ma to również zachęcić Polaków i stworzyć im warunki do większej aktywności fizycznej oraz zwiększyć dostępność zdrowej żywności.
Jednym z priorytetów jest zainteresowanie Polaków zdrowym stylem życia. Wiąże się to z promocją m.in. zdrowego odżywiania.
Aby skutecznie przeciwdziałać spożywaniu niezdrowej żywności, należy zmniejszyć jej atrakcyjność. Pomogą w tym np. przepisy dotyczące marketingu żywności o dużej zawartości tłuszczu, cukru i soli, podniesienie cen niezdrowych produktów żywnościowych lub wprowadzenie zasad dotyczących ich obrotu, które zmniejszą dostępność tych produktów. To może zniechęcać do ich spożycia i zachęcać do wyboru innych, zdrowszych produktów.
Diagnoza i leczenie
ZRÓB TEST
Cukrzycę typu 2 można zdiagnozować na wczesnym etapie rozwoju choroby za pomocą stosunkowo niedrogiego badania krwi. Niemniej Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna szacuje, że w Europie 40% osób wieku 20 – 79 lat (czyli 23,5 mln osób) żyje z niezdiagnozowaną cukrzycą – z powodu braku świadomości lub umiejętności rozpoznania wczesnych objawów choroby, a niekiedy w związku z problemami z dostępem do ochrony zdrowia. Im dłużej chory żyje z niezdiagnozowaną i nieleczoną chorobą, tym prawdopodobnie gorsze będą wyniki podjętego później leczenia.
Leczenie cukrzycy polega na obniżaniu poziomu glukozy we krwi – znanego czynnika ryzyka prowadzącego do uszkodzenia naczyń krwionośnych, przez co rośnie zagrożenie chorobami układu krążenia. Pacjenci z cukrzycą typu 1 muszą przyjmować insulinę. Osoby, u których stwierdzono cukrzycę typu 2, mogą przyjmować leki doustne, ale również w ich przypadku może być konieczne podawanie insuliny.
Cukrzyca to jedna z głównych przyczyn utraty wzroku, niewydolności nerek, amputacji kończyn dolnych, pociąga za sobą także inne długofalowe skutki zdrowotne. Dlatego osoby chore powinny przechodzić regularne badania kontrolne w kierunku retinopatii, wykrycia wczesnych objawów chorób nerek, badania stóp (podologia) oraz kontroli ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Leczenie należy wspierać poprzez wprowadzenie czterech (omówionych wyżej) zmian w stylu życia.
Osobom przyjmującym insulinę zaleca się samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi. Pacjenci wraz z lekarzem powinni opracować plan działania przewidujący odpowiednie dostosowanie dawki insuliny do spożywanej żywności i aktywności fizycznej – zgodnie z wynikami samodzielnie prowadzonej kontroli poziomu glukozy we krwi. Niemniej niepotwierdzone dane wskazują, że zdecydowana większość pacjentów przyjmujących insulinę nie ma możliwości prowadzenia samokontroli, często z powodu kosztów.
źródło: www.euro.who.int/diabetes
